Veel mannen en vrouwen weten dat koffie (of cafeïne) niet goed is voor je vruchtbaarheid. Vooral ook omdat dat overal geschreven wordt. Maar waarom is dat eigenlijk? En betekent dat dan dat je helemaal geen koffie meer mag drinken of kan 1 kopje per dag geen kwaad? Zit daar dan nog verschil in voor de man en de vrouw? In dit blog leggen we uit hoe het zit zodat je zelf kan kiezen of je vindt dat het kwaad kan of niet.
Het gaat hierbij over koffie, maar ook over andere cafeïne-houdende dranken, zoals cola, energie dranken en thee.
Waar zit cafeïne in?
Het zit vooral in koffie, thee, frisdranken zoals cola en ijsthee en energie dranken.
Maar wist je dat je het ook kunt vinden in chocolade? Dat komt omdat je het terug kunt vinden in cacao (1). Denk daarom ook aan dingen als chocolademelk, chocolade toetjes. En vergeet niet dat in decafé koffie ook nog gewoon cafeïne zit. En verder vind je cafeïne ook in sommige medicijnen.
Wat is cafeïne?
Cafeïne is een stimulerend middel. Dat betekent dat het de activiteit in je hersenen en zenuwstelsel verhoogd. Daarom wordt je er ook fitter door en kunnen sommige mensen het echt nodig hebben in de ochtend, om wakker te worden.
Het verhoogt daarnaast ook je cortisol en adrenaline niveaus in je lichaam. Die hormonen worden vooral aangemaakt ten tijde van stress. Dus kleine hoeveelheden koffie kunnen je eigenlijk wat actiever maken en zorgen dat je je beter kunt concentreren. Gebruik je er grotere hoeveelheden van dan kan het ervoor zorgen dat je je onrustig voelt en eventueel dat je ook moeilijker in slaap komt.
Oftewel cafeïne heeft invloed op je hersenen, je stemming en je gedrag (2). Hierdoor werkt het ook verslavend, zoals nicotine en alcohol. Je kunt dus moeite hebben om er mee te stoppen. (3).
Zoals met andere vormen van drugs of alcohol kun je gewend raken aan cafeïne. Dat betekent dat je er steeds meer en meer van nodig hebt voordat je het effect merkt. Daarom kan het dus ook zijn dat als je een paar koppen koffie drinkt per dag, dat je er geen nadelige effecten van merkt. Maar dat betekent niet dat ze er niet zijn.
Wat doet cafeïne met je lichaam?
Er zijn korte en lange termijn effecten van cafeïne.
De korte termijn effecten treden op binnen 5-30 minuten nadat je het binnen hebt gekregen. Dit zijn dingen als een snellere ademhaling, snellere hartslag, verhoogde alertheid en fysieke energie. Afhankelijk van jou als persoon duren deze effecten tot maximaal 12u na inname.
De lange termijn effecten (of de effecten als je er te veel van inneemt) zijn:
– verhoogde lichaamstemperatuur
– vaker moeten plassen
– uitdroging (want dat kan het effect van cafeïne zijn op je lichaam op lange termijn)
– duizeligheid en hoofdpijn
– hartkloppingen
– onrust en prikkelbaarheid
– angst en sneller gefrustreerd
– trillende handen
– slapeloosheid
– eerst voel je je energieker, maar daarna voel je je meer vermoeid.
Hoeveel cafeïne zit er dan overal in?
We gaan hierbij uit van glazen of koppen van 250 ml. Een kopje koffie is meestal geen 250 ml, maar je kunt aan de hand van deze gegevens wel een inschatting maken van hoeveel cafeïne je eigenlijk drinkt (4).
– 1 kop koffie bevat gemiddeld 100-120 mg cafeïne.
– 1 kop decafé koffie bevat 2-6 mg cafeïne
– 1 glas energie drank bevat ongeveer 80 mg cafeïne. Dit kan echter nog wel een beetje verschillen per merk.
– 1 kop zwarte thee bevat 60mg cafeïne.
– 1 kop groene thee bevat 40 mg cafeïne.
– 1 glas cola bevat ongeveer 28 mg cafeïne.
– 100 gram chocolade bevat ongeveer 20 mg cafeïne.
Energie dranken en frisdranken zou je overigens om meerdere redenen moeten vermijden. Ze bevatten namelijk ook nog een bak aan suiker (of zoetstoffen), een hoop E-nummers en andere minder gezonde stoffen.
Het effect van cafeïne (o.a. koffie, cola, energie dranken en thee) op de vruchtbaarheid voor man én vrouw.
Laten we starten met het effect op de mannelijke vruchtbaarheid.
Als je kijkt naar het effect van cafeïne op het volume van het semen, hoeveelheid zaadcellen, concentratie aan zaadcellen, beweeglijkheid en de vorm van de zaadcellen dan kun je volgende dingen opmerken:
Volume
Cafeïne heeft er weinig invloed op volgens de meeste wetenschappelijke onderzoeken. Er zijn een paar onderzoeken die wel aangeven dat het volume van het semen kleiner wordt.
Cola heeft wel een slechte invloed op het volume. Hoe meer cola dat je als man drinkt, hoe kleiner het volume aan semen (5).
Hoeveelheid zaadcellen
Ook hierbij lijkt cafeïne op zich niet zoveel invloed te hebben, maar cola wel. Er werd een direct verband gevonden tussen het drinken van cola en een lager aantal zaadcellen (5).
Concentratie zaadcellen
De bevindingen uit het onderzoek waren een beetje vergelijkbaar met die van de hoeveelheid zaadcellen. Voor wat betreft cola werden wisselende resultaten gezien. Het ene onderzoek zegt dat de concentratie slechter werd door het drinken van cola. Het andere onderzoek gaf aan dat het niet uit maakte (5).
Beweeglijkheid
De meeste onderzoeken lieten geen verschil zien in de beweeglijkheid na het drinken van koffie. Er was 1 onderzoek die liet zien dat het drinken van veel cafeïne zou leiden tot betere beweeglijkheid. Voor cola werden zo’n beetje dezelfde resultaten gevonden (5).
Vorm van de zaadcellen
Er was 1 onderzoek dat aangaf dat er meer abnormale vormen gezien werden in het semen doordat de man 4 of meer kopjes koffie per dag dronk. Dus 240 mg cafeïne of meer.
Cola zorgde ook nu weer voor een lager aantal normale vormen (5).
DNA schade
Er wordt gezegd dat cafeïne invloed heeft op de hoeveelheid testosteron en SHBG (seks hormoon bindend globuline). Deze wordt hoger. Testosteron is belangrijk voor de aanmaak van zaadcellen. SHBG bindt testosteron aan zich en maakt het daardoor inactief. Dus hoe meer SHBG er in je bloed zit, hoe minder testosteron zijn werk kan doen.
Als man heb je deze hormonen dus ook nodig om zaadcellen aan te maken. Maar als je te veel van deze hormonen hebt kan het er voor zorgen dat er schade ontstaat aan het DNA van de zaadcellen. Dat is overigens iets wat meestal niet gecheckt wordt bij een zaadanalyse. Als het DNA van de zaadcellen beschadigd is, is er een grotere kans dat de deling van het embryo niet goed verloopt. Dit verkleint dus de kansen op een (succesvolle) zwangerschap (5).
Het effect van cafeïne op de vrouwelijke vruchtbaarheid.
Cafeïne kan ervoor zorgen dat de hoeveelheid oestradiol verlaagd. Dat gebeurd al bij het innemen van 200mg cafeïne. Het kan daarmee dus zorgen voor een onregelmatige cyclus en het kan dus ook absoluut zorgen voor verminderde vruchtbaarheid (6, 7).
Frisdranken en groene thee zouden er echter voor kunnen zorgen dat de hoeveelheid oestradiol stijgt.
Oftewel cafeïne kan zorgen voor een hormonale disbalans. Iets wat je liever niet wilt natuurlijk als je zwanger probeert te worden.
Het effect van cafeïne op de kansen bij IVF of ICSI.
Het lijkt erop dat cafeïne invloed geen invloed heeft op het aantal zwangerschappen dat ontstaat met behulp van IVF of ICSI. Maar er werden wel een paar andere dingen opgemerkt:
– Het aantal eicellen dat gevonden werd bij/na een punctie werd minder naarmate er meer cafeïne gebruikt werd.
– Door het drinken van koffie kwamen er meer miskramen voor.
– Door het drinken van thee met cafeïne werd het aantal embryo’s die van goede kwaliteit waren minder.
Er moet nog wel verder onderzoek gedaan worden, maar dit onderzoek toont wel aan dat er een serieuze kans is dat cafeïne invloed heeft op de vruchtbaarheid (8).
Cafeïne en miskramen.
We hebben er in de vorige stukjes natuurlijk al wel iets over geschreven. Bij de man heeft cafeïne vooral invloed op het DNA van de zaadcel. Wat op zijn beurt weer invloed heeft op miskramen.
Bij de vrouwen is gebleken dat cafeïne een slechte invloed heeft op het baarmoederslijmvlies. Als het baarmoederslijmvlies niet goed genoeg is opgebouwd kan het ervoor zorgen dat de innesteling niet goed verloopt of dat de voeding naar het embryo niet goed verloopt. Daardoor is er een grotere kans op een miskraam.
100 mg cafeïne per dag zou het risico op een miskraam met 14% verhogen. En meer dan 200 mg per dag zou het risico met bijna 31% verhogen.
Daarnaast verhoogd de consumptie van cafeïne de kans op een stilgeboorte met 19%. Maar meer dan 4 koppen koffie verhoogde de kans zelfs met bijna 80%. Wij schrokken van deze percentages! (9, 10, 11, 12)
Cafeïne en de invloed op je ongeboren kind.
Cafeïne heeft natuurlijk niet alleen invloed op je kansen om zwanger te worden en te blijven. Als je het drinkt terwijl dat je zwanger bent geeft het ook zeker risico’s voor het kindje dat in je buik groeit.
Dat komt doordat cafeïne door de placenta kan gaan en op die manier bij je kindje uit komt. Het kost zo’n mini-mensje heel veel moeite om het af te breken/te verwerken en dus uit zijn of haar lijf te gooien. Daardoor kan het dus ook invloed hebben op het geboortegewicht van je kindje. Het risico op problemen is daarmee groter (13, 14).
Wat kun je nu het beste doen?
In dit blog artikel praten we natuurlijk op verhoogde risico’s. Het hoeft natuurlijk helemaal niet zo te zijn dat dit voor jou geldt. Misschien dat cafeïne geen invloed heeft op jouw vruchtbaarheid, op een eventuele miskraam of op de gezondheid van je ongeboren kind. Het zijn risico’s en het kan dus ook goed gaan.
Maar dan is de vraag: ‘wil je dat risico lopen of ga je er alles aan doen om je kansen zo groot mogelijk te maken?’.
Wij geloven dat zwanger worden een teamsport is. Het is niet alleen de vrouw die invloed heeft op het wel of niet zwanger worden. De man heeft een aandeel van 50% en de vrouw de andere 50%.
Er is zelfs bewezen dat de mannelijke vruchtbaarheid voor 50% invloed heeft op miskramen en slechte zwangerschapsuitkomsten. Daarom is het belangrijk dat jullie allebei aan de slag gaan met leefstijl en dus zo gezond mogelijk leven. En bij gezond leven hoort in onze ogen:
Geen cafeïne drinken.
Tips voor jou:
1) Gooi alle cafeïne in de prullenbak, zoals koffie, groene en zwarte thee, energie dranken, frisdranken.
Zorg dat je chocolade als een traktatie blijft zien. Een blokje per dag is ok als je daar goed op reageert. Merk je dat je na het eten van dat ene stukje chocolade heel alert wordt, je focus veel beter wordt en dat je er misschien wat onrustig van wordt. Dan is het slim om ook dat blokje chocolade te mijden.
Ook als je merkt dat je echt niet zonder chocolade kan of als je klachten krijgt als je geen chocolade eet is het verstandig om het te gaan vermijden. Grote kans dat je er niet zo goed tegen kan.
2) Bepaal of je cold turkey wilt stoppen of dat je het langzaam af wilt bouwen.
Stel dat je enthousiast start met het vermijden cafeïne dan kan het zomaar zijn dat ineens blijkt dat je er toch aan verslaafd bent. Je kunt dan last krijgen van ontwenningsverschijnselen (in meer of mindere mate), zoals vermoeidheid, chagrijnigheid, aanhoudende hoofdpijn, zweten, spierpijn en angsten/onrust. Deze symptomen kunnen starten binnen 12-24u na je laatste cafeïne inname en duren ongeveer een dag of 7. Voor sommige mensen werkt het beter om in één keer te stoppen, anderen functioneren beter door het geleidelijk aan af te bouwen. Kijk wat voor jou werkt.
3) Drink minimaal 2 liter water op een dag.
Als je besluit om toch nog 1 of 2 koppen koffie te drinken op een dag, drink dan in ieder geval een beetje extra water op andere momenten op de dag.
Als je graag thee blijft drinken, drink dan verse kruidenthee. Voorbeelden zijn munt, brandnetel, verse citroen, gember of andere kruiden zoals tijm, rozemarijn, basilicum of een mix van deze smaken.
4) Als je koffie nodig hebt om op te starten in de ochtend, zorg dan dat je dat probleem aanpakt.
In theorie zou je namelijk op moeten kunnen starten zonder koffie.
Belangrijk is dan om er voor te zorgen dat je minimaal 8u per nacht slaapt, dat je voldoende beweging krijgt (liefst minimaal 1u per dag), dat je gezond eet (genoeg groentes en fruit) en dat je voeding vermijd waar je niet goed tegen kan.
Heb je hier hulp bij nodig, neem dan contact met ons op.
5) Als je het lastig vindt om koffie/cola/energie dranken etc. te laten staan, weet dan dat het vaak tijdelijk is omdat cafeïne verslavend werkt.
Zorg dat je genoeg steun uit je omgeving krijgt. Je kunt vertellen wat je doet zonder dat je hoeft te vertellen waarom je dat wilt doen. Je kunt namelijk ook gewoon gezonder willen gaan leven.
Daarnaast kun je er misschien een wedstrijd van maken: wie het eerst geen koffie meer nodig heeft op een dag of wie de lekkerste verse kruidenthee kan maken.
6) Wat zijn de huidige adviezen van het voedingscentrum?
Sowieso geldt het algemene advies van het voedingscentrum dat je maximaal 4 kopjes koffie op een dag mag drinken. Wat neer komt op ongeveer 400 mg cafeïne. En voor zwangeren en kinderen van 13-18 jaar wordt geadviseerd om maximaal 1 kopje koffie per dag te drinken. Kinderen jonger dan 13 jaar wordt geadviseerd om helemaal geen koffie te drinken.
Wij geloven dat het voedingscentrum soms dingen wat ruimer opstelt dan dat eigenlijk goed voor je is (ze adviseren bijv. 250 gram groentes, maar bewezen is dat 400 gram groentes per dag beter is voor je lichaam). Ze geven een goede richtlijn om een gezonde start te maken, maar het is vaak ontoereikend om ook écht gezond te worden. Dus 4 kopjes koffie vinden wij erg veel.
Als cafeïne heel gezond voor je is, dan zou er niet geadviseerd worden voor zwangeren en kinderen om minder te gebruiken. Daarom geloven wij dat hoe minder cafeïne je gebruikt, hoe beter het is.
7) Als je het lastig vindt om koffie te laten staan.
Als je nog andere cafeïne-houdende dranken drinkt, stop dan eerst met de andere dranken. Bijvoorbeeld cola. Cola is hoe dan ook slecht voor de vruchtbaarheid. Met name voor de man. Stap voor stap stoppen met cafeïne kan de oplossing zijn. Dat gaat al een positieve uitwerking hebben op je vruchtbaarheid.
Succes met de tips!
En als je nog vragen hebt, scrol dan helemaal naar beneden en reageer dan onder dit blog. We geven altijd antwoord!
Literatuur/wetenschappelijke onderbouwing:
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5482951/
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181622/
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16330600
[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5482951/
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5632691/
[7] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3260075/
[8] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21119578/
[9] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4507998/
[10] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29276412
[11] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4196566/
[12] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3717046/
20 GRAM cafeïne per 100 gram chocola lijkt me niet kloppen. Bedoel je mg ?
Hoi,
Dank je wel voor het oplettende oog. We gaan het inderdaad aanpassen naar mg.
Groeten,
Richard