Verminderd vruchtbaar door littekens… Is dat mogelijk?

Als je een operatie hebt gehad is dat meestal omdat je ergens last van had. En hopelijk heeft die operatie opgeleverd wat je wilde; dat je weer gewoon kan functioneren in je dagelijkse doen en laten, een gezond geboren kindje, een pijnvrij leven, etc. Maar soms ontstaan er, nadat de eerste ongemakken van de operatie verdwenen zijn, nieuwe ongemakken. En dat kan te maken hebben met littekenweefsel. Of je ook verminderd vruchtbaar kunt zijn door littekens bespreken we in dit blog. 

Wat is een litteken?

“Een litteken is teken dat van een genezen wond overblijft”.  (Bron: vanDale).

Ieder lichaam heeft een eigen natuurlijke manier om beschadigd weefsel te repareren en vervangen. Het litteken is daar simpelweg het gevolg van. Het is hetgeen wat je kunt blijven zien nadat alles weer geheeld is. Vaak zie je dat op je huid, maar soms is het ook onzichtbaar omdat het in je spieren of je organen zit.

Littekens ontstaan dus overal in je lichaam.

Wist je dat het streepje of het puntje dat je ziet op je huid het topje van de ijsberg is?

Het grootste deel van je litteken is niet zichtbaar. Dat zit onder je huid. Soms zelfs heel ver onder je huid. Gemiddeld genomen is je litteken 4x zo groot als wat je aan de buitenkant kunt zien. Net zoals bij een ijsberg… de grootste hoeveelheid ijs zit onder het water.

Bedenk het maar zo: Ze maken een zo klein mogelijk sneetje of gaatje zodat je zo min mogelijk beschadigingen hebt in je lichaam, maar ze moeten wel alles controleren. Ze moeten checken of er geen bloedingen zijn achter gebleven, of ze alles gedaan hebben wat ze hebben moeten doen. Oftewel ze kijken niet naar 1 klein plekje. Ze kijken naar een veel groter gebied rondom dat plekje.

En dan hebben we het er nog niet eens over als ze meerdere plekjes willen beoordelen tijdens 1 operatie… Of als je een flinke val hebt gemaakt en meerdere kneuzingen hebt.

Niet alle littekens zien er hetzelfde uit. Hoe je herstelt is voor iedereen anders. Dat maakt dat de ene persoon meer last van het litteken heeft dan een andere persoon. Soms blijven littekens pijnlijk of gaan ze jeuken. Wat overigens niet is zoals het hoort, maar daarover later meer. Littekens kunnen heel erg plat zijn, naar binnen getrokken of er juist bovenop liggen. Het ene litteken is rood gekleurd, het andere is wit en sommige littekens zijn een mengelmoes van dat alles.

Hoe ontstaat een litteken?

Een litteken ontstaat door verschillende redenen. We noemen hier de 5 belangrijkste voor je vruchtbaarheid.

1) Infectie.

Een infectie ontstaat vaak door een virus, bacterie, schimmel of parasiet oftewel een ongenodigde gast. Denk aan griep, SOA, vaginale schimmels, blaasontstekingen, etc.

2) Operatie

Enkele voorbeelden van operaties die van belang zijn met betrekking tot je vruchtbaarheid: een blinde darm operatie, keizersnede, kijkoperatie, curretage, hernia operatie, liesbreuk, galblaas verwijdering, maagverkleining. 

3) Ongeval

Als je valt of een ongeluk krijgt dan is de kans groot dat je iets breekt of kneuzingen oploopt. In heel ernstige gevallen moet je zelfs geopereerd worden. In dat laatste geval is het litteken ook aan de buitenkant zichtbaar. Als je huid niet open is geweest, kun je toch een litteken hebben. Deze zit dan onder je huid.  Dat kan bijvoorbeeld als je een keer van de trap gevallen bent en daarbij hard op je achterste terecht bent gekomen. Hierdoor ontstaat er een ontstekingsreactie bij je stuitje en dat kan problemen veroorzaken met je bindweefsel. Het geeft verklevingen, zoals een litteken.

4) Ontsteking

Ontstaat als reactie/beschermingsmechanisme van ons lichaam op een beschadiging van je lichaam. Dat kan dus zijn na een infectie, maar ook bij een splinter, een operatie, een kneuzing, een botbreuk, een intolerantie of allergie

5) Navelpiercing

Als een navelpiercing gezet wordt ontstaat er altijd een gaatje in je huid. Bij sommige mensen levert dat geen problemen op, maar bij andere mensen zorgt het er voor dat er met de tijd meer littekenweefsel in de buik ontstaat. We hebben er eerder een blog over geschreven als je hier meer over zou willen weten.

Hoe hoort een litteken er uit te zien?

Zoals we eerder schreven zijn er verschillende soorten littekens.

Normale littekens.

Dit zijn littekens die gelijk liggen aan je huid (dus niet naar binnen getrokken of er dik bovenop). Het is een dun, wit, fijn en plat lijntje. Helemaal onzichtbaar wordt een litteken nooit, maar soms zijn ze zo mooi genezen dat je ze moet zoeken om ze te kunnen zien.

De eerste weken nadat ze ontstaan zijn mogen ze wat jeuken of wat pijnlijk zijn, maar na 10 weken moet dat nagenoeg over zijn.

Littekens die dik zijn. 

Je hebt ook littekens die er dik bovenop liggen. Deze blijven vaak ook wat roder of donkerder van kleur dan de huid die er omheen ligt. Heel vaak blijven ze ook pijnlijk, geven een trekkend gevoel of jeuken. Vaak zorgen ze er ook voor dat je minder beweeglijkheid hebt in de weefsels daar omheen en soms zelfs in de gewrichten die bij het litteken in de buurt liggen. Het hoeft overigens niet zo te zijn dat je deze verminderde beweeglijkheid zelf ook merkt. Zeker in het geval van een keizersnede of curretage zien we vaak verklevingen rondom de baarmoeder die je niet voelt, maar wel merkt in je vruchtbaarheid.

Littekens die naar binnen trekken. 

Dan zijn er nog de littekens die heel erg naar binnen trekken. Vaak is de kleur van deze littekens wel vergelijkbaar met de kleur van de huid daar omheen. Maar ze geven vaak wel een trekkend of pijnlijk gevoel. Ook kunnen ze jeuken of pijnklachten op andere plekken veroorzaken.

Andere littekens. 

Sommige littekens zijn heel breed. Of dat dat normaal is hangt af van wat er gebeurt is. Meestal zijn dit de littekens die vaker open gemaakt zijn, waarbij niet gehecht kon worden of ze zijn ontstaan na een grote operatie. Over het algemeen betekent het wel dat er bij deze littekens veel verklevingen aanwezig zijn, omdat het herstelproces niet ideaal verlopen is.

Hoe je litteken er ook uit ziet, het is niet normaal dat een litteken pijn blijft doen of blijft jeuken. Een litteken mag alleen een zichtbare verandering van je huid zijn en daar moet het bij blijven. Niet meer dan een herinnering aan iets wat er gebeurd is.

Kun je verminderd vruchtbaar zijn door littekens?

Jazeker!

Waarschijnlijk had je al wel door dat dat ons antwoord zou zijn door alles wat we eerder schreven in dit blog.
Als je litteken er niet zo mooi uit ziet, zoals we hierboven beschreven hebben, dan kan het zijn dat je te maken hebt met een verkleefd litteken. Dat betekent dat je litteken vast geplakt zit aan de omliggende structuren.

Stel je voor dat je een buikoperatie hebt gehad. In dit geval laag in je buik, zoals bij een keizersnede. Dan zit je litteken rondom je blaas. Soms zorgt het litteken er daarmee voor dat je blaas niet meer voldoende ruimte heeft om te bewegen. Grote kans dat je blaas daardoor niet meer zo vol kan worden en dat je dus vaker moet plassen. Of misschien kan je blaas niet helemaal leeg gemaakt worden en loop je dus meer risico op blaasontstekingen. Of misschien is het niet meer zo goed in het ophouden van de urine en heb je daarom problemen met incontinentie.

Hoe dan ook… als je blaas niet genoeg ruimte heeft om te bewegen doordat er littekenweefsel omheen geplakt zit, dan kan het niet goed meer functioneren.

En dat geldt natuurlijk ook voor de organen die belangrijk zijn voor je voortplanting.

 1) Eierstokken.

Als het littekenweefsel ervoor zorgt dat je eierstokken niet genoeg ruimte hebben om te bewegen dan kan dat invloed hebben op je hormoonbalans en je eicelkwaliteit. Je eierstokken zijn namelijk belangrijk voor het ontwikkelen van je eicellen en ze zijn belangrijk voor het produceren van hormonen. 

2) Eileiders.

Je eileiders kunnen ook omringt zijn door verklevingen of er kunnen verklevingen in zitten. Als we denken aan verklevingen IN de eileiders dan wordt er vaak een verband gelegd met chlamydia (een SOA). Dit is relatief eenvoudig te onderzoeken met een HSG. Dat zijn het soort verklevingen waar wij geen invloed op uit kunnen oefenen. 

Maar verklevingen RONDOM je eileiders kunnen ook de eileiders ook een beetje dicht knijpen. En die zijn wel soepeler te masseren. 

3) Baarmoeder.

Voor je baarmoeder betekent het dat ze niet goed meer kan samentrekken als er verklevingen omheen zitten. Dat geeft problemen bij je menstruatie (pijn en bloedverlies dat niet optimaal verloopt), maar het geeft ook problemen bij het zwanger worden. De baarmoedergolven kunnen niet goed meer plaats vinden. Daarmee worden de zaadcellen niet goed genoeg ondersteunt bij hun zwemtocht in de richting van de eicel. En ook wordt een bevruchte eicel niet goed ondersteunt om de juiste weg te vinden naar een goede plek om in te nestelen.

Hoe weet je of je litteken ervoor zorgt dat je problemen met je vruchtbaarheid hebt?

• Als je litteken rood, dik of naar binnen getrokken is.
• Maar ook mooie witte streepjes kunnen nog wel eens verkleefd zijn. Zeker als je zelf gemasseerd hebt, ziet het er aan de oppervlakte goed uit. Dat zegt niets over de diepere delen van het litteken, helaas…
• Pijnlijke menstruaties, vooral als ze ontstaan zijn sinds het litteken of enige tijd daarna ‘vanuit het niets’.
• Pijn bij gemeenschap (al dan niet sinds het ontstaan van het litteken).
• Meer last van winderigheid, opgeblazen gevoel, vaker moeten plassen of moeilijker urine of ontlasting op kunnen houden.
• Pijn bij ontlasting of plassen sinds het ontstaan van het litteken.
• Pijnlijk litteken of trekkend gevoel/ blijvende klachten na een operatie die niet te verklaren zijn door de artsen.

Zie je littekens op een echo?

Sommige littekens kun je zien op de echo. Meestal zie je een dikkere witte streep in het echobeeld, maar lang niet alle littekens zijn zichtbaar. Een niche in de baarmoeder is overigens op een echobeeld meestal wel goed te zien.

Röntgenfoto’s kunnen geen littekenweefsel laten zien. Op een CT scan of MRI scan is het wel veel waarschijnlijker dat je littekenweefsel kunt ontdekken.

Natuurlijk is met een kijkoperatie ook een goede inschatting te maken van het littekenweefsel. Het enige nadeel daarvan is dat elke nieuwe operatie ook weer nieuwe littekens en dus verklevingen met zich mee brengt. Artsen zullen dit dus ook niet snel voorstellen omdat de problemen er ook groter door kunnen worden.

Maar het is ook heel goed te voelen of een litteken verkleefd is. Het weefsel is stugger (vaak met name in de diepte) dan al het weefsel daar omheen. Ook is een verkleefd litteken pijnlijker dan soepele littekens. Als je soepele littekens masseert dan voelt dat als een ontspannende massage, terwijl een verkleefd litteken een trekkend, brandend, zeurend of zelfs pijnlijk gevoel oplevert. Dat gevoel wordt overigens wel weer beter als het verkleefde litteken weer soepel wordt!